Συνήθως
πετυχαίνω στις προβλέψεις μου για άγνωστες πόλεις - χώρες. Νωρίς πριν ταξιδέψω,
είτε για διακοπές, ή για δουλειά, θα έκανα την έρευνά μου, να εμπλουτίσω τις
γνώσεις μου. Θα τις συνδύαζα με δικές μου εμπειρίες σε παρόμοιους τόπους, και
θα έβγαζα την ετυμηγορία μου. Όσο μεγάλο κι αν ήταν το διάστημα που θα παρέμενα
σε μια άγνωστη χώρα, την ίδια έρευνα θα έκανα, φυσικά για να προετοιμαστώ. Κάθε
ταξίδι είναι μια διπλή πρόκληση. Να προετοιμαστείς καλά από πριν, αλλά να
ανοίξεις το μυαλό σου όταν φτάσεις. Καλώς, ή κακώς σήμερα οι περισσότεροι
έχουμε πρόσβαση σε (σχεδόν) τα πάντα που γράφονται, ή έχουν γραφτεί για
οποιονδήποτε τόπο στον κόσμο. Είναι αδύνατο να μη σχηματίσουμε μια άποψη.
Πολλές φορές έχω προκαταλήψεις πριν κάνω καν την έρευνα μου από αυτά που
άκουσα, ή διάβασα κάπου τυχαία. Συμβαίνει σε όλους. Τόσο θετικές, όσο και
αρνητικές προκαταλήψεις επιβεβαιώνονται, ορισμένες όμως αρνητικές ευτυχώς
ανατρέπονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Έμαθα, λοιπόν, πως ο τρόπος που εγώ
βιώνω μια χώρα που επισκέπτομαι, και κατά συνέπεια το αν μου αρέσει ή όχι,
μπορεί να μην έχει καμία σχέση με αυτά που πίστευα πριν το ταξίδι, με αυτά που
διάβασα στα άρθρα, ή ακόμα και με αυτά που άκουσα από φίλους ή γνωστούς. Δεν
είναι πολλές οι περιπτώσεις, ωστόσο κάνουν τόσο μεγάλο θόρυβο από τις εκρήξεις
στο μυαλό μου, που μου είναι αδύνατο να τις αγνοήσω.
Σαν
ύλη με αντιύλη να έρχεται σε επαφή, η ιδέα μου πριν με την εμπειρία μου μετά. Ο
απόηχος αυτών των εκρήξεων με κάνει να σκεφτώ διπλά πριν δοκιμάσω ξανά να
περιγράψω μια χώρα που δεν έχω επισκεφτεί. Από την άλλη ο άνθρωπος δελεάζεται,
αλλά και τρομάζει συχνά από το άγνωστο. Δεν θέλουμε να πιστέψουμε πως το
άγνωστο είναι συμβατό με την ύπαρξή μας. Πρέπει να πλάσουμε μια θεωρία, ώστε να
εξηγήσουμε τα πάντα, με σκοπό να προσδιορίσουμε αυτό το άγνωστο, πριν χρειαστεί
να το αντιμετωπίσουμε. Κάπως έτσι υποθέτω, κι εγώ αναγκαστικά, πρέπει να
σχηματίσω μια ιδέα στο κεφάλι μου σχετικά με μια άγνωστη χώρα, πριν την
επισκεφτώ. Τώρα τελευταία με ιδιαίτερη χαρά ανακαλύπτω πως αυτές οι ιδέες που
έχω, ανατρέπονται μόλις πάρουν μορφή στην πραγματική εμπειρία. Τώρα τελευταία
ίσως, διότι τα πήγα καλά στα 'SOS' και μου έμειναν τα υπόλοιπα.
Μπορώ
να γράψω μερικά παραδείγματα, για το πόσο ενθουσιάστηκα με άγνωστους τόπους που
κατά τύχη επισκέφτηκα, χωρίς να έχω ιδέα για το πόσο διαφορετικοί θα ήταν από
τις λάθος εικόνες στο μυαλό μου. Η Πράγα με την ομορφιά της, η Βόρεια Γερμανία
(κυρίως Βρέμη, Ανόβερο, Αμβούργο) με τους καλοσυνάτους, ευγενικούς και πάντα
εξυπηρετικούς ανθρώπους, η Κοπεγχάγη που με εντυπωσίασε από την απαράμιλλη καλογουστιά,
ομορφιά και αύρα της, που στο μυαλό μου την είχα αδίκως σαν ένα δεύτερο Άμστερνταμ,
η Αβάνα που βγαίνοντας από το αεροδρόμιο κανένας ταξιδιωτικός οδηγός δεν με
είχε προετοιμάσει πως θα έπαιζα κομπάρσος σε ταινία του '50-60, όσο και να το
έβλεπα γραμμένο. Σα σε μοναδικό ταξίδι στο χρόνο η Αβάνα, όπου ο ίδιος ο χρόνος
δεν έχει νόημα. Σε χαλαρώνει όπως ένα ταξίδι στο Νείλο, από το Λούξορ στο
Ασουάν, όπου αναθεωρείς την ιδέα της παγκοσμιοποίησης. Τα αόρατα σύνορα
γίνονται ορατά. Ακριβώς όπως οι ιδέες μου παίρνουν άλλες μορφές, σε κάθε γωνιά,
από αυτές που είχα στο μυαλό μου.
Εκεί
λοιπόν, που πριν μερικά χρόνια δεν θα μου έκανε καμία εντύπωση ένα εισιτήριο
για Κοπεγχάγη, για Πράγα, ή Βρέμη, τώρα μου φαίνονται προορισμοί ιδανικοί. Να
πεις πως είμαι θύμα των 'fake news'; Δεν νομίζω. Απλά διαπιστώνω πως
σταδιακά η πληροφόρηση είναι τόση πια στην εποχή μας, που το μυαλό έχει
αναπτύξει ένα μηχανισμό προστασίας - να αναγιγνώσκει μόνο αυτά που ήδη
πιστεύει. Τα μεταβολικά μονοπάτια θα τρελαινόταν, για να του χορηγήσουν την
απαιτούμενη ενέργεια να επεξεργαστεί όλες τις πληροφορίες, οπότε και κάνει
διαλογή, μερικές φορές σε βάρος της αλήθειας (των άλλων). Σα σε ένα προεκλογικό
αγώνα, πόλεις μάχονται στο μυαλό μου, για τον επόμενο προορισμό μου. Ένα έχω
καταλάβει, πως τα άρθρα που θα διαβάσω μπορεί να διαψευστούν, οι εικόνες που θα
δω θα ξεθωριάσουν, οι γνώμες φίλων και γνωστών δεν θα μετρήσουν, μόλις ο ίδιος
κάνω το ταξίδι. Τώρα πια σπάνια ψάχνω διαδικτυακά τον άγνωστο προορισμό μου,
προτιμώ να τον ζω χωρίς προηγούμενη γνώση... κι ας βρεθώ από τα ταξίδια, στα
ξύδια, αλλά ίσως μερικές φορές πολύ πίσω, μέχρι το αρχικό κρασί, και να απολαύσω
κάθε γουλιά.
