απ' το Μπραζίλ...

Γιέ μου που πας; Μάνα, θα πάω στην Αθήνα, τράνζιτ για Βραζιλία. Να προσέχεις, κλέβουν, σκοτώνουν, μην κρατάς λεφτά επάνω σου. Το ξέρω, θα προσέχω στη Βραζιλία. Ποιά Βραζιλία; Για την Αθήνα, λέω. Που θα πας στην Αθήνα; Μην πας κέντρο! Αν πας, μην κρατάς λεφτά. Για δέκα ευρώ σκοτώνουν. Οκ, δεν θα κρατάω. Μα, πώς θα πάρεις κάτι να φας; Ε αποφάσισε. Νηστικός-ζωντανός ή να πάω χορτάτος; Πιο πολύ ανησύχησε για την παραμονή μου στην Αθήνα, παρά στις φαβέλες του Σαλβαδόρ και του Ρίο ντε Τζανέιρο. Είμαι σίγουρος. Στην Αθήνα δύο τηλέφωνα το μισάωρο. Στη Βραζιλία έχουμε να μιλήσουμε 2 μέρες (εντάξει έχω μπόντι γκάρντ τον πατέρα μου, μάλλον γι' αυτό δεν τηλεφωνεί, μην είμαι άδικος). Αυτά πριν τις εκλογές, διότι τώρα, α τώρα άνετα πας κέντρο Αθήνα, άνετα μας δανείζουν όλοι, τα λεφτά επιστρέφουν στις τράπεζες. Αντωνίου του Σαμαρά, ανήμερα, μεγάλη η χάρη του. Πάει κι αυτό βγάλαμε κυβέρνηση. Τους τελευταίους μήνες δεν έχω πάει Ελλάδα με τον ίδιο πρωθυπουργό. Φεύγω με Παπανδρέου, επιστρέφω με Παπαδήμο, φεύγω με Πικραμμένο, θα επιστρέψω με Σαμαρά. Τράτζικ.

Από το αεροδρόμιο του Σαλβαδόρ, κιόλας, πήρα μια γεύση από το Acarajé, την τοπική τους "γυρόπιτα με απ' όλα" σε έκδοση ζυμαράκι από μαύρα φασόλια τηγανισμένο σε φοινικέλαιο ή στον ατμό (σε μπανανόφυλλο) με σαλτσούλες από γαριδες αλεσμένες, ξηρούς καρπούς, φοινικέλαιο. Βαρύ όσο ακούγεται. Γενικά, το φαγητό της Μπαΐα είναι ιδιαίτερο, μια μίξη από Αφρική με Λατινική Αμερική. Το Σαλβαδόρ, επίσης, μου θυμίζει ένα μείγμα από Στόουν Τάουν (Ζανζιβάρη) - Λίμα (Περού) σε συνδυασμό με καρυκεύματα καποέιρα και ποδοσφαίρου στις παραλίες.

Πολλή γαρίδα (camarão), όμως, πάρα πολλή. Θες να την αποφύγεις (διότι μετά τα 3-4 κιλά γαρίδες την ημέρα αρχίζεις να δυσανασχετείς), όμως δεν μπορείς. Δεν το ΄χουν, επίσης, με το αγγλικό, πουθενά μεταφράσεις ή μεταφραστές. Βρίσκεσαι στο έλεος ενός αμετάφραστου μενού ή ενός σερβιτόρου που απορει γιατί δεν του απαντάς στις ερωτήσεις του. Τα αγγλικά εδώ τα μαθαίνουν μόνο για σκοπούς ποδοσφαιρικούς. Μου πήρε λίγο μέχρι να αποφεύγω τα πιάτα με camarão. Το ΄χουν όμως το κρεατάκι τους, να μην παραπονιέται κανείς. Αν έχετε βρεθεί σε βραζιλιάνικο εστιατόριο, όπου περνούν ακατάπαυστα σερβιτόροι κρατώντας σούβλες με όλων των ειδών τα κρεατικά, κόβωντάς σου κομμάτια στο πιάτο, θα ξέρετε τι εννοώ (με τη διαφορά της ποιότητας του Νοτιο-Αμερικάνικου βοδινού συνδυασμένου με την αύρα της χώρας βλ. είμαστε μια χρυσή εποχή).

Το κρέας τους είναι η χαρά της Κυριακής του Πάσχα, με διαλείμματα από τηγανιτή μπανάνα και παρμεζάνα στα κάρβουνα ή σαλατούλες. Παρά τις προσδοκίες μου το φαγητό εδώ είναι ακριβό. Πολύ ακριβό. 42 ευρώ το άτομο στο εστιατόριο με τα κρεατικά μαζί με δύο κόκα κόλες, ένα ανθρακούχο νερό. Υπερβολή. Αν θυμάμαι καλά, στην Αθήνα κόστιζε 30-35 ευρώ, πάλι υπερβολή. Πρέπει να είναι η πρώτη φορά που βρίσκομαι σε ξένη χώρα με το τοπικό φαγητό να κοστίζει περισσότερο από ό,τι στην Ελλάδα (ή πιθανότατα γενικά). Ενδιαφέρον. Συνηθισμένο είναι εδώ το μπουφέ στα εστιατόρια. Γεμίζεις το πιάτο σου, το ζυγίζεις, πληρώνεις ανάλογα το βάρος του. Αυτό, αν το ξέρεις. Αν δεν το ξέρεις, απλά ψιλοκοκκινίζεις όταν συνειδητοποιείς πως έχεις αρχίσει ήδη να ψιλοτσιμπάς στο πιάτο σου πριν φτάσεις στη ζυγαριά του ταμείου (ντροπή με το camarão στο στόμα να σε κοιτάζει περίεργα η ταμείας).

Τις τοπικές σπεσιαλιτέ τις δοκίμασα, ήπια caipirinha, τα χότ σπότς του Σαλβαδόρ τα είδα, έβγαλα αρκετές φωτογραφίες των 18.2 Mpixel, αλλά κόντεψαν να μη φτάσουν μια που παντού εμφανίζονταν ευτραφείς Βραζιλιάνες των 18.19 Mpixel. Ίσα που τις χωρούσε η μνήμη της φωτογραφικής. Μα που είναι οι σωστές οι Βραζιλιάνες που βλέπουμε στην τηλεόραση στα καρναβάλια; Δεν είναι η εποχή τους; Πότε βγαίνουν; Πάντως στο Σαλβαδόρ, μία των προτύπων της σάμπα δεν είδα. Αναμένω στο Ρίο ντε Τζανέιρο, διότι θα ήταν μεγάλη απογοήτευση να φύγω έτσι με άδεια μάτια.

Λόγω που η Μπαΐα έχει τις περισσότερες επιρροές - εισροές από την Αφρική (οι κάτοικοι της Μπαΐα είναι απόγονοι Ινδιάνων, Πορτογάλλων και Αφρικανών), μου φαίνεται λογικό στην περιοχή να μην ευδοκιμεί το είδος "σάμπα". Δεν βλέπω την ώρα να πάω Ρίο ντε Τζανέιρο. Κυριολεκτικά δεν την έβλεπα εδώ και 3 μέρες που μου έσπασε το λουρί στο ρολόι. Ευτυχώς, σήμερα, το έφτιαξα με αποτέλεσμα να τη βλέπω πάλι. Αποτελεί, πια, ένα συλλεκτικό δείγμα Ιαπωνικής τεχνολογίας κίνησης, με μια σταγόνα βραζιλιάνικου ατσαλιού.

Επίσης, δεν έβλεπα την ώρα να πιω ενα καφέ της προκοπής. Μα είναι δυνατόν; Έρχεσαι στη Βραζιλία για τις σαμπα-Βραζιλιάνες, τον καφέ (ε καλά, δεν λέω, για το συνέδριο ταμπιέν), αλλά τις πρώτες μέρες η σκέτη απογοήτευση των γαλλο-αμερικάνικων καφέδων "φίλτρου" με τις ευτραφείς Βραζιλιάνες; "Άλλο, άλλο", που λέει και ο ανηψιός μου. Κοίταζα ξανά τη σφραγίδα στο διαβατήριό μου. Όχι, σωστά ήρθα, Βραζιλία. Ευτυχώς ανακάλυψα ένα δυο gourmet καφέ των 5+ ευρώ, όπου απολαμβάνω ένα καπουτσίνο ή λάτε της "προκοπής" (μισό σε μέγεθος, όπως το συνοδευτικό μπισκοτάκι, αλλά παρά καθόλου;). Όλα τα λεφτά, βέβαια, είναι η açúcar mascavo. Για καφέ ήρθα, ζάχαρη αγόρασα (1 kg).

Βέβαια, ευτυχώς, παντού δέχονται πιστωτικές κάρτες, όλων των ειδών. Ισως γιατί είναι λιγάκι επικίνδυνο να κυκλοφορείς με χρήματα πάνω σου (ναι! πιο επικίνδυνο από ό,τι στην Αθήνα). Αν και έχω περπατήσει νύχτα στο Σλαβαδόρ, η συμβουλή ήταν να μην απομακρυνθώ από την παραλιακή όπου υπήρχε κόσμος για τρέξιμο μέχρι αργά το βράδυ μαζί με αστυνομικούς του στρατού με όπλα, εξαρτήσεις κτλπ. Μια βόλτα δίπλα στον Ατλαντικό με το κύμα να σκάει "στα πόδια σου" και το Σταυρό του Νότου από πάνω, με τους δείκτες του, μια χειμωνιάτικη νύχτα των 33 oC και της 90% υγρασίας αποτελεί άκρως χαλαρωτική εμπειρία.

Από ευγένεια δεν μπορώ να πω πως ξεχυλίζουν οι Βραζιλιάνοι, ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν τους λες αγενείς. Όχι, είναι φυσιολογικοί, θα έλεγα. Δεν βρήκα ούτε την ευγένεια των Ασιατών, ούτε την αγένεια των Βερολινέζων. Ωστοσο, πρέπει να σημειώσω πως όλα τα παραπάνω αφορούν αποκλειστικά και μόνο την περιοχή της Μπαΐα. Συναντώντας κάποιους paulistanos, στον πηγαιμό για την Praia do Forte σήμερα, μου είπαν πως η Μπαΐα δεν έχει καμιά σχέση με την υπόλοιπη Βραζιλία... ίδωμεν αύριο εις το Ποτάμιν του Ιανουαρίου... θα λούγονται Βραζιλιάνες της σάμπα;

P.S. (Update) Ρίο είναι αυτό, δεν με απογοήτευσε. Βραζιλιάνες της σάμπα δεν λούγονταν, αλλά το είδαμε το κάτι τις μας. Μόνο στα αγγλικά είχαμε ένα θεματάκι, όπως και τον καφέ (πάλι)... αλλά με καλό ψάξιμο, όλα βρίσκονται. Το Ρίο είναι η θέα από τους λόφους, οι παραλίες (όχι του γούστου μου λόγω των φονικών κυμάτων), ωστόσο το εσωτερικό της πόλης θυμίζει μια ξεπεσμένη αίγλη, αξίζει all the way there... να το φανταστείς το '70, '80.

Είμαστε μια χρυσή εποχή, είμαστε... (στο ανάποδο)

Στην Κύπρο έχω Nova από Ελλάδα. Παρακολουθώ τα ελληνικά τηλεοπτικά κανάλια όπως ακριβώς εκπέμπουν σε εθνικό δίκτυο. Κάτι χάνεται όμως. Παρακολουθώντας τα ίδια κανάλια, πάλι μέσω Nova στην Ελλάδα χθές, μου φαινόταν εντελώς διαφορετικά. Δεν μπορώ να το περιγράψω, παρά μόνο να το συσχετίσω, σε πάρα πολύ μικρό βαθμό, ως μια τηλεδιάσκεψη μέσω Skype με φίλους σε ένα καφέ. Η συζήτηση μπορεί να έχει ακριβώς το ίδιο περιεχόμενο, ο καφές την ίδια ακριβώς γεύση, ωστόσο κάτι χάνεται χωρίς τη φυσική παρουσία. Η "διακτίνιση" μέσω των ψηφίων 0, 1 δεν πραγματοποιείται με απόλυτη επιτυχία.

O Βουδιστικός Ναός Bonguesa στη Σεούλ, Νότια Κορέα.

Το πρωί σηκώθηκα, άνοιξα τον αποκωδικοποιητή της Nova, τυχαία στον ΑΝΤ1 και την πρωινή εκπομπή του Γιώργου Παπαδάκη, έβαλα τη σαντουιτσιέρα να ζεσταίνεται. Άρχισα να χτίζω το ταπεινό μου πρωινό με ψωμί, τσενταρ, φέτα (να 'ναι καλά τα GR Spata Duty Free στο Ελ. Βενιζέλος), σολομό και τοματίνια. Δεν πρόλαβα να βρω κυπριακό σπανάχι (με 'χ'). Διαπιστώνοντας μια άνοδο στην ένταση της συζήτησης, στην εκπομπή, έστρεψα το βλέμμα μου για να παρακολουθήσω καλύτερα. Τι; Μια άγρια επίθεση από ένα νεοναζί φασίστα ενάντια στο άλλο άκρο του πολιτικού σκηνικού της Ελλάδας (αντίθετα όσο η σβάστικα και το ανάστροφό της στους Ασιατικούς Ναούς, αν και ατυχές παράδειγμα). Σκηνές που κοροϊδεύαμε πριν μερικά χρόνια στα βουλευτικά έδρανα της Ταϊβάν ή της Νότιας Κορέας τα λουζόμαστε σήμερα. Μου 'πεσαν δυο τοματίνια και ένα μεγάλο κομμάτι φέτας στο πάτωμα με συνοδεία το ηχητικό "πλιτς" της άλμης. Θυμήθηκα την υπεύθυνη ελέγχου χειραποσκευών στο Ελ. Βενιζέλος. "Που την πάτε τόση φέτα; Πότε θα περάσετε πάλι από το αεροδρόμιο; Του χρόνου;". "Όχι, σε 10 μέρες...". Έμεινε η κοπελίτσα με ανοιχτό το στόμα. "Και δεν σας φαίνεται πως θα τη φάτε όλη". Έπρεπε να προσθέσω "...αλλά μπήκε η χρυσή αυγή στη βουλή, οπότε καταλαβαίνετε...".  Επιστρέφοντας στον ΑΝΤ1 και την επίθεση, παραφράζω το "ὃν οὐ τύπτει λόγος, τύπτει ράβδος" σε "όταν δεν ξέρω να μιλήσω, δέρνω". Αν παρακολουθούσα το περιστατικό στην τηλεόραση στην Ελλάδα, πιστεύω, θα είχα διαφορετική αντίδραση. Παραλληλίζοντάς το με τη συζήτηση στο Skype, είχα την ίδια αντίδραση με τη στιγμή που κάποιος ένοπλος θα έμπαινε στο καφέ της τηλεδιάσκεψης. Όχι όμως την ίδια αντίδραση, αν ήμουν στο καφέ.

Προσωπικά πιστεύω πως το φαινόμενο δεν αφορά μόνο τα κανάλια που αποκτούν διαφορετική "συχνότητα εκπομπής" σε ξένη χώρα. Ακόμα και το φαγητό αποκτά, στην προετοιμασία του, την αύρα της χώρας. Το ίδιο κλειστό, εισαγώμενο, πακέτο φέτας δεν έχει την ίδια γεύση όταν το αγοράζω εκτός Ελλάδας. "Πώς είναι το σούσι στην Ιαπωνία ή την Κορέα; Πώς είναι το κινέζικο στην Κίνα; Το λιβανέζικο; Μοιάζει με αυτό που έχουμε εδώ στα έθνικ εστιατόρια;". Όχι, δεν μοιάζει. Βασικά, δεν έχει καμία σχέση. Τα ίδια υλικά να χρησιμοποιήσει ένας από τους καλύτερους σεφ της Ιαπωνίας ή της Κορέας, το σούσι δεν θα έχει ποτέ την ίδια γεύση αν δεν σερβιριστεί στη χώρα του. Είναι, όπως έλεγε κάποιος, η αύρα του τοπου που του δίνει γεύση. Για παράδειγμα, αυτό που μισώ περισσότερο στα ταξίδια είναι η πρόσκληση σε ελληνικό εστιατόριο ή ελληνικό γεύμα. Ναι, το έχω κάνει, από ευγένεια, αλλά μετανιώνω πάντα. Δεν βρίσκω κανένα απολύτως νόημα να κάνει κάποιος 9400 χιλιόμετρα από την Ελλάδα, σε ένα ταξίδι αναψυχής, για να φάει τζατζίκι, καλαμάρι σουβλάκι εντ πέρφεκτ τραντίσιοναλ μουζάκα σε ένα ελληνικό εστιατόριο στο Μαϊάμι ή το Παρίσι (κάθε ομοιότητα με την πραγματικότητα δεν είναι τυχαία). Βρίσκω ελαφρυντικά σε περίπτωση που ζει κάποιος στο εξωτερικό, έχει μια νοσταλγία για το ελληνικό φαγητό ή ό,τι το προσεγγίζει καλύτερα. Σε κάθε άλλη περίπτωση μου είναι απλά αδιανόητο.

Παρόλ' αυτά, καταναλώνω ελληνική φέτα στο εξωτερικό, παρακολουθώ τα ελληνικά κανάλια. Ναι, μπορεί να μην έχω τις ίδιες αντιδράσεις, έχω ίσως όμως τις ίδιες σκέψεις (και σίγουρα τα ίδια φέτα/ντολμαδάκια-κιλά πάνω μου). Αναρωτιεμαι αν η κατάληξη της πρωινής συζήτησης ήταν προμελετημένη. Όταν βάζεις να καθίσουν δίπλα, δίπλα η ύλη με την αντιύλη, βάσει των νόμων της φυσικής, περιμένεις μια έκρηξη καθαρής ενέργειας. Δεν το σκέφτηκαν στο κανάλι αυτό; Δεν έπρεπε να πάρουν προφυλάξεις; Ίσως η Δημοκρατία, τελικά, να είναι σαν το ανοσοποιητικό σύστημα, με τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) ή τα αλλεργικά σοκ να είναι μια χρυσή αυγή. Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι μια θαυμαστή "μηχανή". Χρόνια εξέλιξης και διαφορετικοί συνδυασμοί στο γενετικό υλικό, που "παθαίνει" εκ προθέσεως μεταλλάξεις, την οδήγησαν στο να αναγνωρίζει όλους τους ιούς που υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρξουν στο μέλλον.

Ίσως και η Δημοκρατια να χρειάζεται αυτές τις μεταλλάξεις ή συνδυασμούς στο γενετικό υλικό για να ανταπεξέλθει στους εχθρούς. Το ανοσοποιητικό σύστημα, λόγω αυτών των μεταλλάξεων και συνδυασμών, διαθέτει ένα "άπειρο" αριθμό κλειδιών, ώστε να τους κλείσει τις κατάλληλες πόρτες. Λες και έχει βάλει ειδικούς κλειδαράδες να φτιάξουν "άπειρα" είδη κλειδιών που θα ταίριαζαν σε διαφορετικές πόρτες (βλέπετε δεν έχει passe-partout ακόμα). Μόλις συναντήσει κάποιον ιό αντιγράφει πολλές φορές το πρότυπο κλειδί που διαθέτει και ταιριάζει στην πόρτα του. Γι' αυτό, όταν συναντήσει δεύτερη φορά τον ίδιο ιό έχει ήδη πολλά αντικλείδια έτοιμα για να του κλείσει γρήγορα και χωρίς συμπτώματα όλες τις κατάλληλες πόρτες. Πολλές φορές υπεραντιδρά κλείνοντας όλες ανεξάρτητα τις πόρτες, όταν νομίζει πως δέχεται επίθεση από ιούς, πράττωντας "άλλο έργο", με αποτέλεσμα να "πνίγει" κυριολοεκτικά τον ίδιο της τον εαυτό, σε ένα αλλ-εργικό σοκ. Πώς ανέβηκε ο Χίτλερ στην εξουσία το 1932; Με εκλογές σε Δημοκρατία! Πώς έπνιξε τους πολίτες του ένα χαλασμένο 'κομμουνιστικό καθεστώς' στη Βόρεια Κορέα; Ωστόσο, υπάρχει ένας ιός που δεν μπορεί να καταπολεμήσει διότι τη χτυπάει στα ίδια της τα θεμέλια, σπάζοντας όλες τις πόρτες πριν τον ανιχνεύσει, αφήνοντάς τις ανοιχτές για τους εχθρούς (ιούς, βακτήρια κτλπ). Το θέμα είναι να παίρνουν όλοι προφυλάξεις. Στην περίπτωση που παραμελούνται οι προφυλάξεις, υπάρχουν τα εμβόλια. Βοηθάνε το ανοσοποιητικό να φτιάξει άμεσα πολλά αντικλείδια, ώστε σε επαφή με τον ιό να κλείσουν γρήγορα οι κατάλληλες πόρτες. Στην περίπτωση της Δημοκρατίας δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε την ψήφο στη χρυσή αυγή (επιπλέον, στο άλλο πολιτικό άκρο, δεν ενδιαφέρονται να κυβερνήσουν με την επιβεβαίωση του "too good to be true" του κομμουνισμού, βλέπε Βόρεια Κορέα, Σταλινική Ρωσία, Κίνα κτλπ). Ούτε το ελεύθερο σεξ μπορούμε να απαγορεύσουμε, όμως έχουμε δικαίωμα να ενημερώνουμε. Ας ελπίσουμε το εμβόλιο της 6ης Μάη να μην είχε έλλειψη για μερικούς, όπως τα περισσότερα φάρμακα στην Ελλάδα του 2012, ώστε στις 17 Ιούνη να έχουν ήδη έτοιμα τα αντικλείδια τους για τον HIV της Δημοκρατίας ή τα αλλεργικά σοκ.