Saturday, July 16, 2016

Παιχνίδια Εξουσίας

"Δύο συ και τρία εγώ, πράσινο πεντόβολο, μπαίνω μέσα στον μπαξέ, γεια σου κύριε μενεξέ!", γράφει ο Ελύτης. Αναρωτιέται κάποιος, γιατί να μην αρχίζει "Τρία συ και δυο εγώ"; Θα έπαιρνε Νόμπελ ο Καζαντζάκης ή ο Ρίτσος αντί τον Ελύτη; Αν ήταν όλα μαζί τέσσερα, ή έστω έξι, τα πράγματα να φαίνονταν πιο εύκολα; "Δύο συ και δύο εγώ, τρία συ και τρία εγώ, όλοι ίσοι στο χορό". Δυστυχώς είναι πέντε να μοιραστούν σε δύο. Εκεί αρχίζει το παιχνίδι της εξουσίας. Στη μοιρασιά. Φταίει που είναι πέντε και όχι τέσσερα ή έξι; Περιττός και όχι άρτιος το σύνολο; Αχ αυτά τα μαθηματικά που μας δυσκολεύουν τη ζωή! Μπα... είμαι σίγουρος πως άρτιο ακόμα να ήταν το σύνολο, θα άλλαζε σε "Δύο σύ, τέσσερα εγώ, κόκκινο εξάψαλμο". Έτσι, για την εξουσία... "για ένα θρόνο αδειανό, για μιαν Αγέλη", παραφράζοντας τον Σεφέρη. Μα δεν είναι νέο παιχνίδι αυτό, ούτε το ανακάλυψε ένας λαός. Στη φύση του ανθρώπου πρέπει 'να ναι, δεν εξηγείται αλλιώς.
Πάρε τους Μάγιας στο Μεξικό, για παράδειγμα. Βρίσκομαι στο Τσιτσέν Ιτζά της Γιουκατάν, αν και προτιμώ το λιγότερο "φτιαγμένο" σύμπλεγμα Κομπά κοντά στο Τουλούμ της Κιντάνα Ρου, χαμένο στην τροπική ζούγκλα. Ο Αρχιερέας κρατάει τα τελετουργικά ξίφη, ξεσκίζει το στέρνο του μαστουρωμένου γεναίου εχθρού, του ξεριζώνει την καρδιά. Γεύεται ένα κομμάτι ενώ ακόμα αυτή πάλεται στα χέρια του. Το πτώμα γκρεμίζεται από τα σκαλιά, ενώ το πλήθος από κάτω ζητωκραυγάζει. Από δέος ή φόβο; Από ικανοποίηση; Από "τι άλλο να κάνω τώρα εδώ που βρέθηκα, ό,τι πει ο Μεγάλος";
Πάιρνω την πτήση για Ευρώπη, μέσω Σικάγο, μετεπιβίβαση για την υπερατλαντική σε Βιέννη. Μαζί με το Λονδίνο Χίθροου, το Σικάγο Ο Χάρα, είναι το δίδυμο των αεροδρομίων που δεν θέλω ποτέ να ξαναβρεθώ σε μετεπιβίβαση. Ο ορισμός του "τρέχω και δεν φτάνω". Σχεδόν τρείς ώρες αναμονή μεταξύ πτήσεων, ενώ φτάνεις στο αεροπλάνο στο και πέντε πριν την απογείωση, τελευταίος επιβάτης. Να εξηγείς στους αστυνομικούς της ΤSA πως σου μένουν μόλις τριάντα λεπτά πριν την άλλη πτήση, να σε έχουν σε ουρά με τους τουρίστες που θα βγουν βόλτα στο Σικάγο, να πάνε στο ξενοδοχείο τους, να περιμένεις. "You stay there mister!". Έναν λιγότερο μελαμψό που είχε σαράντα λεπτά για την επόμενη πτήση του, να τον περνάνε από μπροστά σου επιδεικτικά, "εγώ εδώ γαμώ και δέρνω", από το Σωτήριον Έτος 2001. "Εγώ ειμί η εξουσία, εσύ χάσε την πτήση". Με τα πολλά, φτάνω το αεροπλάνο, τη Βιέννη, μέχρι τα ελληνικά αεροδρόμια. Όλοι οι ορθόδοξοι παπάδες στο Ελ. Βενιζέλος με πάσο γρήγορης πρόσβασης. Έχω βρεθεί σε αναρίθμητες ουρές, με την υπάλληλο της αεροπορικής να ανακοινώνει στον παπά πως θα του βάλει το αυτοκολλητάκι γρήγορης πρόσβασης. "Την ευχή μου, κόρη μου". Δεν είναι για την ευχή, που μπαίνει το αυτοκολλητάκι, αλλά για το φόβο με τον οποίο έχει μεγαλώσει η υπάλληλος, "μπας και δεν πάω στην κόλαση, εξουσία ο παπάς". Να φανταστεί κανείς πως ο Βουδισμός είναι η μόνη θρησκεία στον κόσμο που δεν ξεκίνησε ποτέ πόλεμο. Σε Βουδιστές δεν θα έβαζαν ποτέ, υποθέτω το αυτοκολλητάκι. Μιας και πήγα νοητά στην Ανατολή, να πάω πραγματικά.
Παίρνω το αεροπλάνο για Τόκιο. Από κάτω στην Τουρκία, πανικός. Οι δυνάμεις που πρόσκεινται στη "δημοκρατικά" εκλεγμένη κυβέρνηση, πολεμούν να κρατήσουν την εξουσία στα μέσα Ιουλίου. Συνθλίβουν τα απομεινάρια της προσπάθειας στρατιωτικού πραξικοπήματος η οποία παραπαίει όταν το πλήθος ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του Εντρογάν να βγει στους δρόμους για αντίσταση στην κατάλυση της Δημοκρατίας. Αχ αυτή η Δημοκρατία, στο όνομά της γίνονται τα πιο απαιχθή εγκληματα, όπως επίσης στο όνομα του όποιου Θεού. Εξουσία. Όλα είναι θέμα εξουσίας. Ανθρώπινης, όχι Θεϊκής. Σε καμία περίπτωση! Κακοστημένο στρατιωτικό πραξικόπημα που κατέρευσε ή καλοστημένο θέατρο εξουσίας, για να υπάρχει ο φόβος της αλλαγής; Τα βλέπεις στην τηλεόραση, λες και σε ταινία.
Φτάνω στο Τόκιο. Ένα τσούρμο από μαθητές τρέχει να μπει στο λεωφορείο που τους περιμένει απ' έξω από το ξενοδοχείο. Κλείνουν οι πόρτες. Σε ένα με δύο λεπτά ανοίγουν ξανά. Κατεβαίνουν όλοι στη σειρά. Παρατάσσονται σε τρείς γραμμές μπροστά από τους υπαλλήλους της υποδοχής. Υποκλίνονται, ενώ με μια φωνή ακούγεται το "Ντόμο Αριγκάτο Γκοζαϊμάσιτα", το "ευχαριστώ" στα Γιαπωνέζικα, πληθωρικό για να δηλώσει κάποιος δυο φορές ευγενικά τις ευχαριστίες του. Υποκλίνονται ξανά, επιστρέφουν στο λεωφορείο. Φαντάζομαι κάποιος ανώτερος στο λεωφορείο τους το υπενθύμισε. Εδώ δυσκολεύομαι λίγο να διακρίνω το φόβο της εξουσίας, μάλλον την ιεραρχία μαζί με την ευγένεια στο μεγαλείο της. 
Ανεβαίνω στο δωμάτιο, πέφτω ξερός για ύπνο. Το επόμενο πρωί συνδέομαι στο Σολομώντα, έναν υπερυπολογιστή στην Τσεχία, να δω πως τα πάνε οι εξισώσεις της κίνησης του Νεύτωνα σε πρωτεΐνες και πάγους. Μπροστά μου η ανατολή στο Τόκιο. "Γαλήνη. Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;" που γράφει και ο Σεφέρης στο "Επί Ασπαλάθων". Ο Ρόμπερτ Χούκ ανακάλυψε το κύτταρο, καθιέρωσε το πείραμα ως καίριο για την επιστημονική έρευνα που συνίστατο κυρίως σε ιδεατές έννοιες, ενώ έκανε πρωτοποριακή δουλειά στα οπτικά, τη βαρύτητα, την παλεοντολογία, την αρχιτεκτονική και πολλούς άλλους τομείς. Παρόλα αυτά, η Ιστορία σχεδόν τον ξέχασε... διότι εκνεύρισε τον Νεύτωνα. Πιθανότατα τον πιο σεβαστό επιστήμονα που έζησε ποτέ. Δεν είναι τυχαίο πως ο Αϊνστάιν του ζήτησε συγνώμη όταν δημοσίευσε τη δική του εκδοχή για τη βαρύτητα, καλού κακού μην εκνευρίσει το πνεύμα. Έτσι είναι, παιχνίδια εξουσίας, για ένα θρόνο αδειανό, για μιαν Αγέλη. Ποιός θα έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα; "Δύο συ και τρία εγώ, για τ άλλα, αδιαφορώ".